Maaş haczi 1 4 nasıl hesaplanır 2022

İcra takibi sırasında alacağın tahsili için başvurulan bir yol olan maaş haczi, uygulamada sık karşılaşılan bir yöntemdir. Peki, maaş haczi nasıl uygulanır? Merak edilen tüm detayları haberimizde bulabilirsiniz...

Maaş haczi 1 4 nasıl hesaplanır 2022

Çalışanların borçlanma, kredi, kredi kartı gibi ödenmeyen borçlarından dolayı kanunlarca belirlenmiş yasal usullere dayandırılarak alacaklı taraf çalışanın maaşına haciz koyabilir. Şimdi maaş haczinin nasıl uygulanacağını detayları ile açıklamaya çalışalım…

MAAŞ HACZİ NASIL UYGULANIR?

Kesinleşen icra takibinden sonra maaş haczinin yapılabilmesi için alacaklı veya alacaklı vekili tarafından ilgili icra müdürlüğünden borçlu kişinin SGK kaydı sorgulatılmalıdır. Bu SGK kaydı sonucu borçlunun çalışıp çalışmadığı ve çalışıyorsa nerede çalıştığı ve iş yeri adresi öğrenilir. Daha sonra çalışan kişinin iş yerine yine icra müdürlüğü tarafından maaş haczi müzekkeresi gönderilir ve borçlu kişinin maaşından kesinti yapılıp işverence icra dairesine ödemesi istenir. İşverenin bu müzekkereye uymaması suç oluşturur ve savcılık nezdinde hakkında suç duyurusunda bulunulabilir. Bu durum icra ve iflas hukukunda işverenin yani borçludan başka bir kişinin hukuki sorumluluğunun doğduğu hallerden birdir.

MAAŞ HACİZ ORANI NEDİR?

Maaş, kısmen haczedilebilecek mal varlıkları arasındadır ve kanunun ön gördüğü üzere en fazla maaşın dörtte biri haczedilebilmektedir. Kişinin net maaşından (ele geçen) bulunan Aile Yardımı, Asgari Geçim İndirimi ve Çocuk parası düşüldükten sonra kalan kısma 1/4 oranında kesinti yapılır. Bu oran ancak ve ancak borçlunun muvafakati ile yani onayıyla arttırılabilir.

ÖRNEK HESAPLAMA

Aşağıda örnek icra hesaplamaları bulunmaktadır.

3.000 TL net ücret, 200 TL net yol yardımı bulunan personelden kesilebilecek icra tutarı “Alacak Kriteri” özelliklerine göre aşağıdakilere göre hesaplanıp kesilmektedir.

1- “Alacak Miktarı” Kriteri; ücretin dörtte biri, yan ödemelerin tamamı,

İcra = Net ücretin dörtte biri + yan ödemelerin tamamı
Ödenecek İcra Tutarı = 750 TL + 200 TL = 950 TL

2- “Alacak Miktarı” Kriteri; ücretin ve yan ödemelerin dörtte biri,

İcra Tutarı = 3200/4 = 800 TL

3- Aynı zamanda 700 TL nafaka kesintisi bulunan ve “Alacak Miktarı” kriteri; ücretin ve yan ödemelerin tamamı,

İcra Tutarı = (ücret-nafaka)/4 + Yan ödeme

İcra Tutarı = (3000-700)/4 + 200/ TL = 775 TL

İlginizi Çekebilir E haciz nedir? Banka hesaplarına uygulanan elektronik haciz sorgulaması nasıl yapılır?

BORÇTAN DOLAYI MAAŞIN 1/4'TEN FAZLA KESİLEMEYECEĞİ KURALI SÖZLEŞMEDEN KAYNAKLI BANKA ALACAKLARINDA UYGULANMAZ.

T.C. YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ tarafından verilen E. 2020/285 K. 2020/2794 T. 25.2.2020 ilam içeriğine göre Davacı, davalı bankadan ihtiyaç kredisi kullandığını, başka bir icra dosyasından dolayı maaşının 1/4'ünün hacizli olduğunu, davalı bankanın maaş haczi yönünden sırada olduğu halde haciz dışında maaş olarak yatan bedele davalının bloke koyduğunu, 2004 Sayılı İKK.'nun 83. maddesi gereğince maaşının 1/4 oranında haczedilebileceğini, davalının maaşının tamamını bloke etme hakkının hukuken mümkün olmadığını ileri sürerek, maaşı üzerine konan blokenin kaldırılmasını istemiştir.

İlk derece mahkemesince, taraflar arasında imzalanan Tüketici Kredisi Borçlanma ve Rehin Sözleşmesinin 11. maddesiyle bankaya rehin takas-mahsup-hapis hakkı tanındığı, bankanın davacının maaşına bloke uygulamak suretiyle tahsilat yaptığı, bankanın yaptığı işlemin sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklere uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine, karar verilmiş; karara karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. 

Yargıtay tarafından hükmün onanmasına karar verilmiştir.

Karar Metnine Buradan Ulaşabilrsiniz.

Hakkında icra takibi başlatılmış olan bir kişi, kamu veya özel sektör fark etmeksizin çalıştığı takdirde; alacaklının talebi doğrultusunda icra müdürlüğünce, işçinin bağlı olarak çalıştığı işverene, İcra ve İflas Kanunu’nun 355 vd. maddeleri uyarınca maaş haczi müzekkeresi gönderilir. İcra dairelerinden gönderilen tebligat üzerine işveren, işçinin maaşı üzerine haciz işlendiğini maaş üzerinde başkaca haciz varsa bunu ve işçinin maaş tutarını bildirmekle yükümlüdür. İşveren bu bildirimden sonra işçinin maaş ve ücretlerinin ödeme gününde ¼’ünü kesip maaş haczi gelen dosyaya ödemek zorundadır. Aksi halde işveren kesinti yapmadığı tutar kadar borçtan sorumlu olacak ve alacaklı tarafından işveren hakkında haciz işlemi yapılabilecektir.

Yazı İçeriği
1. Maaş Haczi Nedir?
2. Maaş Haczinde Kesinti Yapılabilecek Tutar ve Oran
3. Kıdem Tazminatı ve Diğer Tazminat Alacaklarında Maaş Haczi
4. Maaş Haczi Kesintisi Yapılmayacak İşçilik Alacakları
5. Maaş Haczinde Sıra Nasıl Belirlenir?
6. Maaş Haczinde İşverenin Alacaklıya Karşı Sorumluluğu
7. Maaş Haczinde İşverenin Borçlu – İşçiye Karşı Sorumluluğu

Maaş haczi uygulamada alacağın tahsili için alacaklılar tarafından en sık başvurulan yoldur. Maaş haczi konusunda kanun sorumluluğu işveren üzerine yüklemiş olup yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenin borçlu olmadığı bir borçtan sorumlu olması icazet vermiştir. Bu sebeple maaş haciz müzekkeresinin dikkatli incelenmesi, işçinin sicil dosyasında tutulması, birden fazla maaş haczi varsa sıraya konulması gerekmektedir. Aksi halde hatalı işlemi sebebiyle işveren hem işçiye hem de tanımadığı bir alacaklıya karşı sorumlu olabilecektir.

1. Maaş Haczi Nedir?

İcra İflas Kanunu (İİK) m. 83 uyarınca çalışan işçi veyahut memurun kesinleşmiş borcundan dolayı çalışmasının karşılığı olarak işverenden aldığı ücret, ikramiye, prim, maaş vb. gibi hak ve alacakların bir kısmının veyahut tamamının haczedilerek icra dairesine ödenmesine maaş haczi denilmektedir. Maaş haczi de diğer hacizler gibi kanunda öngörülmüş alacak tahsil yöntemidir.

Haciz hakkında daha detaylı bilgi için Haciz Nedir? isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.

İİK m.83

“Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maaşları, sigortalar veya tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir.”

2. Maaş Haczinde Kesinti Yapılabilecek Tutar ve Oran

İİK 83. maddesi uyarınca yapılacak maaş haczi kesintisinde işçinin maaşının dörtte birinden az olmamak üzere kesinti yapılır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca ise işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez. Her iki kanun maddesi birlikte değerlendirildiğinde işçinin ücretinden yapılacak kesinti ¼ oranında olacaktır. Ancak nafakaya ilişkin hükümler saklı tutulduğundan burada ¼ oranı dikkate alınmayacak ve aylık nafaka tutarının maaşın ¼’ünden fazla olması halinde nafaka tutarı kadar kesinti yapılacaktır. Ancak dikkat edilmelidir ki; nafaka alacağına yönelik bu istisna, aylık olarak ödenen tutara ilişkin olup birikmiş nafaka borçları da İş Kanunu’ndan kaynaklanan ve işçinin ücretinin dörtte birinden fazlasının haczedilemeyeceği genel kuralına tabidir. Konu ile ilgili “Ödenmeyen Nafaka İçin İcra Takibi” isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.

İşveren tarafından işçiye aylık sabit ücret dışında verilen para veya parasal karşılığı olan menfaate ücret eki denir. Bunlar genel olarak; prim, ikramiye, kardan pay alma, komisyon ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, sosyal yardımlardır. Bu ekler ücret eki kabul edildiğinden dörtte bir oranında haczedilebilirler.

İİK m. 83/2

“Ancak haczolunacak miktar bunların dörtte birinden az olamaz.”

İş Kanunu m. 35

“İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.”

3. Kıdem Tazminatı ve Diğer Tazminat Alacaklarında Maaş Haczi

Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Yıllık Ücretli İzin Alacağı, Kötüniyet Tazminatı, Sendikal Tazminat gibi işveren tarafından yapılan ödemeler ücret niteliğinde olmadığı için tamamı haczedilebilir. ¼ oransal sınırı uygulanmaz.

Kıdem tazminatı hakkında daha detaylı bilgi için “Kıdem Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?” ve İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?isimli yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

4. Maaş Haczi Kesintisi Yapılmayacak İşçilik Alacakları

İİK m. 82/11 uyarınca iş kazası veya meslek hastalığı sebebiyle işçiye toplu veya aylık taksitler halinde yapılan tazminat ve ödemeler haczedilemez. Geçici işgöremezlik ödeneği de haczedilemez. Yine kısa çalışma ödeneği kapsamında işçiye yapılan ödemelerden maaş haczi kesintisi yapılamaz. Bu kuralın istisnası da aylık nafaka alacağıdır. İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davaları sonucu alınan tazminat bedelleri haczedilemez niteliktedir.

Konu hakkında daha detaylı bilgi içinİş Kazası Sonucu Maddi ve Manevi Tazminat Davaları isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.

5. Maaş Haczinde Sıra Nasıl Belirlenir?

Bir işçi – çalışan hakkında birden fazla kesinleşmiş icra dosyası varsa ve bu dosyalardan işverene maaş haczi gönderilmişse hem maaş haczi müzekkeresinin tebliğ tarihi hem alacağın niteliği kesinti yapılacak sıranın belirlenmesinde önem arz etmektedir. Öncelikle kural olarak icra takibinin ne zaman açıldığı, borcun vadesi önem arz etmeksizin maaş haczinde sıra işverene gönderilen maaş haczi müzekkeresinin tebliğ tarihine göre belirlenir. Yani işverene ilk tebliğ edilen maaş haczi ilk sıradadır. Ancak nafaka alacakları öncelikli olduğundan nafaka alacağı gönderilen maaş haczinin sırası önemli olmayıp ilk sıraya kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak dikkat edilmelidir ki; nafaka alacağına yönelik bu istisna, aylık olarak ödenen tutara ilişkin olup birikmiş nafaka borçları da İş Kanunu’ndan kaynaklanan birikmiş nafaka alacağı diğer alacaklar gibi tebliğ tarihine göre sıraya alınacaktır.

6. Maaş Haczinde İşverenin Alacaklıya Karşı Sorumluluğu

Borçlu çalışanın maaş haczi yazısını alan işveren (veya bu işle görevli kanuni muhatap), bir hafta içinde, haczin icra edildiğini ve borçlunun maaş ve ücretinin miktarını icra dairesine bildirmeye ve borç bitinceye kadar icra dairesinin haciz bildirimine göre haczolunan miktarı, borçlunun maaş ve ücretinden keserek, hemen icra dairesine yatırmaya mecburdur. Bu yükümlüğünü yerine getirmeyen işveren, mahkemeden hüküm alınmasına hacet kalmaksızın borçlunun maaşından ve ücretinden kesmediği miktar kadar sorumludur. Borcun tamamından sorumlu tutulamaz. Örneğin 5.000 TL alan bir işçinin 50.000,00 TL’lik borcu için 01.01.2020 tarihinde tebliğ edilen maaş haczi için 01.01.2021 tarihine kadar kesinti yapmayan işveren 15.000,00 TL’lik (12×1.250,00 TL) borçtan sorumlu olacaktır.

Ayrıca işçinin işten ayrılması durumunda da işveren durumu icra dairesine bildirmeye mecburdur. İİK m. 357 uyarınca işveren İcra dairesince kanuna göre yapılan tebliğ ve emirleri derhal yapmağa ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirmeğe mecburdur. Geçerli bir sebep haricinde tebliğ ve emirleri yapmayanlar hakkında ait olduğu dairece tahkikatı gerek kalmaksızın Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır.

7. Maaş Haczinde İşverenin Borçlu – İşçiye Karşı Sorumluluğu

İşçi hakkında gelen maaş haciz müzekkeresi üzerine işçinin maaşından kesinti yapıp icra dairesine ödemeyen işverenin hem icra dairesine sorumluluğu olduğu gibi hem de işçiye karşı sorumluluğu vardır. Zira işveren, işçinin hak ettiği ücretini maaş haczi müzekkeresi gereği işçinin adına icra dairesine ödemek üzere kesmesine karşın icra dairesine ödeme yapmayarak işçinin ücrete ilişkin hakkını ihlal etmektedir. İşçi ücretinden yapılan kesintinin icra dairesine gönderilmesini isteyebileceği gibi kesintinin icra dairesine gönderilmemesi sebebiyle iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Burada işveren tarafından ödemenin sonrada yapılması ihlali ortadan kaldırmayacaktır. Zira icra dairesine yapılan ödeme ile ödeme yapılan tutar kadar borca artık faiz işlemeyecektir. Ancak işveren işçi istifa etmeden önce faizi işçiye mahsup etmemek kaydıyla kesintiyi icra dairesine faizi ile beraber öder ve işçinin diğer zararlarını karşılarsa işçi artık haklı nedenle işten ayrılamaz.

İşçinin haklı fesih halleri İşçi Hangi Hallerde Sözleşmeyi Haklı Olarak Feshedebilir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Maaş haczi ne kadar kesilir 2022?

Maaş haczine konu olan kesintinin tutarı, işçinin net maaşının ¼'ünden fazla olamaz. Ancak işçi rıza gösterirse fazla tutarda haciz gerçekleşebilecektir. Maaş haczi, icra takibi kesinleşmeden konulabilir. Ancak alacaklıya verilmeden önce icra dosyasının kesinleşmesi beklenir.

Maaşın 1 4 ne demek?

Maaş Haczinin Dörtte Bir (1/4) Oranında Uygulanması İlk kanun maddesi 4857 sayılı İş Kanunu'nun 35. Maddesidir. Kanunda işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlasının haczedilemeyeceği yer almaktadır. Bu kapsamda işçilerin maaşlarının dörtte birden fazlasının haczedilemeyeceği açıktır.

Maaş haczi 1 4 den fazla olabilir mi?

İşverene maaş haczi bildirimi geldikten sonra ancak bazı durumlar varsa itirazda bulunulabilir. Borçlu borcu Ödemişse yada maaş haczinden önce gönderilen ödeme emri kendisine tebliğ edilmemişse; işçi itiraz ederek maaş haczi kesintisini kaldırması mümkündür. İşçinin Maaşının 1/4'ünden fazlası haczedilemez.

Maaştan haciz kesintisi nasıl hesaplanır?

Emekli olan borçlunun SGK'ya olan borçlarından ötürü maaşının ¼ ü (dörtte biri) haczedilebilmektedir. Nafaka ise özel olduğundan aylık nafaka miktarı baz alınarak nafaka miktarı kadar kesinti yapılmaktadır. Yani nafaka miktarı maaşın ¼ ünü (dörtte birini) geçse dahi nafakanın tamamı için kesinti yapılır.