Üç fazlı asenkron motorun ileri geri çalışması elektriksel kilitlemeli

Asenkron motorlar kullanım alanlarına göre 3 fazlı motorların ileri ve geri çalıştırılması istenenilmektedir. Bildiğimiz üzere motorun geri yönde dönmesini istediğimiz zaman motor giriş beslemesindeki 3 fazdan 2 fazın yerini değiştirdiğimiz zaman motorun ters yönde dönmesini sağlarız. Eğer motor yönünü geri döndürme işlemi sık sık kullanılacak olursak bunu 1 stop butonu, 2 start butonu ve 2 kontaktör ile motor kumandası ile yaparız.

Kumanda için gerekli malzemeler

Sigorta
Motor koruma
1 adet stop butonu NC kontaklı
2 adet start butonu NO kontaklı
2 adet kontaktör
1 adet kırmızı sinyal lambası
2 adet yeşil sinyal lambası

Kumanda açıklaması

Asenkron motorun ileri-geri kumanda devresi için bir adet sigorta kullanılmıştır. Bu sigorta kumanda da kullanılan malzemelerin meydana gelebilecek kısa devre korunması için kullanılmıştır.

İleri start butonuna bastığımız anda k1 kontaktörü eğer k2 kontaktörü çekmiyor ise k1 kontaktörü enerjilenir ve motorun sürekli çalışabilmesi icin start butonun k1 kontaktörünün açık kontakağı ile mühürlenir ve motor sürekli çalışır taki stop butonuna bastığımız zamana kadar.
Geri start butonuna bastığımız anda k2 kontaktörü eğer k1 kontaktörü çekmiyor ise k2 kontaktörü enerjilenir ve motorun sürekli çalışabilmesi icin start butonun k1 kontaktörünün açık kontakağı ile mühürlenir ve motor sürekli çalışır taki stop butnuna bastığımız ana kadar.  Her iki kontaktörlerinin kapalı NC kontaklarını seri bağlayarak  elektriksel kilitleme yapılmaktadır. Elektriksel kitlemenin amacı motor ileri yönde çalışır iken geri bassanız dahi geri dönmez taki stop butonuna basınçaya kadar.  Motor yönünü değiştirmek için burada stop butonu basma şartı konmuştur.  Motorun devir yönü değiştirmek için önce stop butonuna basılarak motor durdurulur. Daha sonra diğer yön butonuna basılarak çalışma sağlanır.
Elektriksel kilitleme olmadığı durumda ileri yönde çalışan bir motora  geri yönde çalıştırmak istersek fazlar çakışır ve kısa devre meydana gelir.

3 fazlı asenkron motorun elektriksel kilitlemeli devir yönü değiştirme kumanda devresinin ve güç devresi çizimini yapacağız. Sizlere hem kablo bağlantısı nasıl yapılır hem de çalışma mantığını anlatacağım. Yazımızın sonunda ise bu devre ile ilgili kumanda ve güç devresi ile ilgili video linki mevcuttur. Videomuzu izleyebilirsiniz.

Elektriksel kilitleme dediğimiz aslında mühürleme devresidir. İleri geri devrelerinde en önemli unsur ise ileri kontaktör önüne geri kontaktörün kapalı kontağının konulması. Ve geri kontaktörünün önüne ileri kontaktörünün kapalı kontağının bağlanmasıdır. Nedeni ise ileri kontaktörü enerjilendiğinde geri kontaktörüne enerji gitmemesi için. Geri kontaktörü enerjilendiğinde ileri kontaktörüne enerji gitmemesi için.

Kumanda devresinin bağlantısı nasıl yapılır?

3 fazlı asenkron motor bağlantısı

Kablomuzun bir ucunu kumanda sigortasına bağlıyoruz diğer ucunu ise stop butonu 1 nolu ucu (nc) kapalı kontağa bağlıyoruz. 2 nolu (nc) kapalı kontağından kablomuzu çıkarak ileri start butonunun giriş 3 nolu ucu (no) açık kontağa bağlıyoruz. 4 nolu (no) açık kontağından çıkarak geri kontaktörünün kapalı kontak (nc) giriş ucuna bağlantı yapıyoruz. Geri kontaktörünün (nc) kapalı kontağından çıkarak ileri kontaktörün a1 ucuna giriş yapıyoruz. İleri kontaktörünün a2 ucuna ise nötr bağlantısı yapıyoruz. Sıra geldi ileri çalışmanın mühürlemesinin yapılmasına. İleri startının girişinden 3 nolu (no) ucundan bir kablo alarak ileri kontaktörün açık kontağına (no) bağlantı yapıyoruz. İleri kontaktörün açık kontağından (no) çıkarak ileri start butonunun çıkış ucu 4 (no) ucuna bağlantı yapıyoruz. Ve böylelikle ileri devresi bitmiş bulunmakta, sıra geri devresini yapmaya geldi.

Şimdi stop butonu (nc) 2 nolu ucuna bir kablo bağlıyoruz, kablonun diğer ucunu geri start butonunun giriş 3 nolu ucu (no) açık kontağa bağlıyoruz. 4 nolu (no) açık kontağından çıkarak ileri kontaktörünün kapalı kontak (nc) giriş ucuna bağlantı yapıyoruz. İleri kontaktörünün (nc) kapalı kontağından çıkarak geri kontaktörün a1 ucuna giriş yapıyoruz. Geri kontaktörünün a2 ucuna ise nötr bağlantısı yapıyoruz. Sıra geldi geri çalışmanın mühürlemesinin yapılmasına. Geri startının girişinden 3 nolu (no) ucundan bir kablo alarak geri kontaktörün açık kontağına (no) bağlantı yapıyoruz. Geri kontaktörün açık kontağından (no) çıkarak geri start butonunun çıkış ucu 4 (no) ucuna bağlantı yapıyoruz. Ve böylelikle ileri geri elektriksel kilitlemeli devir yönü değiştirmeli kumanda devresi bitmiştir.

Çalışması;

Kumanda sigortasını kaldırıyoruz. Elektrik akımı stop butonuna gelir ve eğer stop butonuna basmıyorsak kontağı kapalı olduğu için elektrik akımı hem ileri start hem de geri start butonlarının girişlerine geldi. Şimdi ilk önce hangi starta basarsak o çalışacak. İleri start butonuna bastıktan sonra elektrik akımı start kontağından geçerek geri kapalı kontağına geldi. Eğer geri kontaktörü çekmiyorsa kapalı kontağından elektrik akımı geçerek ileri kontaktörüne gelecektir. Nötr bağlantısı da yaptığımız için kontaktör çekecek ve motorumuz ileri çalışmaya devam edecektir. İleri kontaktörü çekince kendi açık kontağını kaparak mühürleme işlemini yaptı. Elimizi starttan çekince devresi kendi kontağı üzerinden tamamlamaya devam ediyor. Bu esnada geri start butonuna basarsak ne olur bunuda aşağıda bulunan linki tıklayarak videosunu canlı canlı izleyerek öğrenebilirsiniz. Stop butonuna basarak devremizi durdurduk.

Şimdi sıra geldi geri çalıştırmaya. Geri start butonuna bastıktan sonra elektrik akımı start butonu kontağından geçerek ileri kapalı kontağına gelir. İleri kontaktörü çekmiyorsa kapalı kontağından elektrik akımı geçerek geri kontaktörüne gelir. Geri kontakötürün nötr bağlantısıda yapıldığı için kontaktör çeker ve motor geri çalışmaya başlar. Geri kontaktörü çekince kendi açık kontağını kapatarak mühürlemesini kendi kontağı üzerinden tamamlar. Bu esnada ileri start butonuna basarsak ne olur. Bunu da aşağıdaki linke tıklayarak videosunu izleyip canlı canlı görebilirsiniz. Tekrar stopa basarak devresi durdurabiliriz.

3 fazlı asenkron motor Güç Devresi

Üç fazlı sigortamızdan üç adet kablo alarak ileri kontaktörümüzün 3 faz kısmına yani L1-L2-L3 kısmına 3 kabloyu bağlıyoruz.

İleri kontaktörünün çıkışından 3 faz kablomuzu alarak motor koruma termiğinin giriş kısmına bağlıyoruz. Ve motor koruma termiğinin çıkışından üç faz kablosu alarak motor klemensine getirip motorumuzu bağlıyoruz.

Yine üç fazlı sigortamızdan üç adet kablo alarak geri kontaktörümüzün 3 faz kısmına yani L1-L2-L3 kısmına 3 kabloyu bağlıyoruz. Geri kontaktörümüzün çıkışından 3 faz kablomuzu alarak motor koruma termiğinin giriş kısmına bağlıyoruz. Ve motor koruma termiğinin çıkışından üç faz kablosu alarak motor klemensine getirip motorumuzu bağlıyoruz.

Burada dikkat etmemiz gerek bir konu devir yönü değiştirmeli devre olduğu için. İleri yada geri kontaktör girişinden yada kontaktör çıkışından iki fazın yerini değiştirmemiz gerekli. Yada termik girişi termik çıkışından da aynı işlemi yapabiliriz. Buradaki bağlantı detayı aşağıdaki güç devresi linkindeki videoda mevcuttur.

Çalışması;

ileri start butonuna basınca geri kontaktörü çekmiyorsa. İleri kontaktörünün çekmesine izin verecek ve motorumuz ileri yönde çalışmaya devam edecek. Stop butonuna basarak devremiz duracaktır. Aynı işlemi geri start butonuna basarak ileri kontaktörü çekmiyorsa geri kontaktörünün çalışmasına izin verecek. Ve motor geri yönünde çalışmaya devam edecektir. Stop butonuna basarak devremiz duracaktır.

YAZMIŞ OLDUĞUMUZ MAKALENİN UYGULAMALI VİDEOSUNU İZLEMEK İSTERSENİZ YOUTUBE “ELEKTRİK EĞİTİMİ” KANALINDAN İZLEYEBİLİRSİNİZ.

Mühürlemeli Start Stop Devresi