Hemoroid nas�l olur, hemoroid oldu�umuzu nas�l anlar�z, hangi doktora gideriz sorular�n�n cevab� burada. Hemoroid, makattan kan gelmesiyle anla��l�r. Hemoroid i�in genel cerrahi doktoruna gidilir.
Halk aras�nda mayas�l veya basur olarak bilinen hemoroid, makat �evresinde ve rektumda varis benzeri geni�lemi� damar yumaklar� ile karakterizedir. �o�unlukla neden kaynakland��� anla��lamayan hemoroid, yeti�kinlerin yakla��k olarak d�rtte birinde g�r�l�r. Makat kanamas�, d��k�laman�n normalden farkl� veya d�zensiz olmas� ve d��k�lama s�ras�nda a�r� gibi belirtilerle seyreden rahats�zl�k, cildin alt k�sm�nda ve an�s�n d�� k�sm�nda oldu�unda eksternal hemoroid olarak tan�mlan�r. Kal�n ba��rsa��n son k�sm� ya da t�p dilindeki ad�yla rektumda olu�an rahats�zl�k ise internal hemoroid olarak adland�r�l�r. Baz� durumlarda anal fiss�r olarak bilinen makat b�lgesindeki �atlakla ya da makat �evresindeki apselerle kar��t�r�lan hemoroid, ki�inin ya�am kalitesinin d��mesine yol a�an bir hastal�kt�r. Basurun neden olu�tu�u konusuna ge�meden �nce hemoroidin ne oldu�u iyi anla��lmal�d�r.
Hemoroid Nedir?�Her insanda bulunan hemoroid dokusu, ki�inin istemsiz olarak d��k�lamas�na, gaz ve s�v� ��k���na engel olan yast�k benzeri bir dokudur. �o�unlukla oturarak ya da s�rekli ayakta
hareketsiz durarak �al��anlar ki�ilerde g�r�len hemoroid, an�s �evresindeki toplardamar�n gev�emesi ve bir doku par�as�n�n d��ar� do�ru sarkmas�yla olu�an bir rahats�zl�kt�r. An�s ya da makat b�lgesinde damarlar�n �i�mesi veya b�y�mesiyle de olu�an hemoroid zaman zaman s�k��arak kanamaya yol a�abilir. Hastal���n ilk safhalar�nda herhangi bir belirtiye yol a�mayan hemoroid varl���nda ki�i, bu durumu fark etmez. Ancak hastal���n ilerlemesiyle birlikte ka��nt�, rahats�zl�k hissi, a�r� ve kanama
gibi belirtiler ortaya ��kar. Hemoroidin i� k�sm�nda p�ht� olu�mas� durumunda ise a�r� �ok �iddetli olabilir. Baz� durumlarda cerrahi m�dahale gerektiren hemoroid varl���nda �ncelikli olarak ki�inin ya�am tarz�n� de�i�tirmesi �nerilir. �nternal hemoroid genellikle a�r�s�zken, d�� hemoroidler son derece �iddetli a�r�lara neden olabilir.�
Basur (Hemeroid) i�in Hangi Doktora Gidilir?
Hemoroid, ki�iye ba�l� olarak farkl� belirtiler g�steren bir rahats�zl�kt�r. Buna g�re hemoroidin ba�l�ca belirtileri; an�s �evresinde ka��nt�, burada ele gelen yumru ve �i�kinlik, hemoroid b�lgesinde a�r� ve d��k�dan kan gelmesidir. Hemoroidli b�lgenin ka��nmas� ya da temizlenmesi �o�u zaman hasta �ikayetlerinin artmas�na sebep olmaktad�r. Bu nedenle basur olu�tuktan sonra hi� m�dahale etmeden bir doktora ba�vurulmas� gerekmektedir.
Hemoroid problemi olan hastalar ile genel cerrahi uzmanlar� ilgilenmektedir. Al�nan randevu sonras�nda, hasta muayene edilerek tedaviye y�nlendirilmektedir. Hemoroid muayenelerinde i� ve d�� basur �e�idi i�in farkl� yollar kullan�lmaktad�r.
Hemoroid tedavisi genel cerrahi b�l�m�n�n sorumlulu�unda yap�lmaktad�r. Basur tedavilerinin odak noktas�, hastal���n sebep oldu�u belirtilerin hafifletilmesine y�neliktir. Yani, hastan�n ya�am�n� etkilemeyen hemoroidler i�in genellikle bir �nlem al�nmamaktad�r. D���k sevilerde ilerleyen i� hemoroidler i�in; a�r� kesici, fitil, krem ve mendil gibi ila� formlar�ndan yard�m al�nmaktad�r. Bo�ulma ve tromboz gibi komplikasyonlar geli�tiren hemoroidler i�inse cerrahi m�dahaleye ba�vurulmaktad�r.
Hemoroid, baz� ufak �nlemler ile korunmas� m�mk�n bir rahats�zl�kt�r. Kab�z olmamaya �zen g�stermek, lif a��rl�kl� beslenmek, bol su t�ketmek ve uzun s�re oturmamak; hemoroide kar�� al�nabilecek �nlemler aras�ndad�r.
Hemoroid Evreleri Nelerdir?
Rektumda olu�an internal hemoroid d�rt farkl� evrede incelenir:
- 1. Evre: D��k�lama s�ras�nda hemoroidin olu�turdu�u meme �eklindeki doku par�as�, makat i�inde do�ru hareket etse de sonradan eski h�line d�ner. K���k kanamalara yol a�an bu durumu ki�i, tuvalet ka��d�nda lekelenme �eklindeki kanama ile fark eder. Bu evrede olu�an hemoroidler d��ar�ya do�ru sarkma yapmad���ndan yaln�zca rektoskopi ile g�r�nt�lenebilir.
- 2. Evre: D��k�lama s�ras�nda hemoroidin olu�turdu�u doku par�as�, �k�nma ile birlikte d��ar� ��kar ve d��k�lama sona erdi�inde tekrar i�eri girer.
- 3. Evre: Hemoroid memesi, an�s d���na sarkma yapar. Bu doku ancak parmakla itildi�inde an�s i�ine girebilir. S�kl�kla �dem olu�umuna ve a�r� hissedilmesine neden olur.
- 4. Evre: Hemoroidin makattan d��ar� do�ru sarkt��� bu evrede meme olu�umlar� �o�unlukla b�y�kt�r. Bu doku par�alar� i�eri do�ru itilemez. D��k�lama sonras�nda yeterince temizlenemedi�i i�in �ama��rda d��k� lekeleri g�r�lebilir. Ki�i otururken makat b�lgesinde a�r� hissedebilir.
Hemoroid Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid hastal��� erken d�nemde belirtiye neden olmasa da ilerleyen a�amalarda �u belirtilere yol a�abilir:
- Rektal kanama,
- Makat b�lgesinde ak�nt�, �i�kinlik ya da �slakl�k hissi,
- Ka��nt�,
- D��k�lama d�zeninde de�i�im,
- D��k�lama s�ras�nda a�r� veya yanma.
Hastal���n erken d�neminde a�r� olmas� �o�unlukla hemoroid rahats�zl���ndan kaynaklanmaz. Bu durum �o�unlukla tromboze hemoroid, perianal apse ve anal fiss�r gibi farkl� hastal�klar�n belirtisidir. Ayr�ca makatta olu�an kanama, anal fiss�r, perianal fist�l, perianal apse, tromboz ve rektum kanseri gibi nedenlerle de olu�abilir. Makattan gelen taze ve parlak k�rm�z� renkte olan kanaman�n neden kaynakland��� ancak hekim kontrol�yle anla��labilir. Bu y�zden kanama �ikayeti olan ki�ilerin hekime ba�vurmas� son derece �nemlidir.
Hemoroid Neden Olur?
Sa�l�kl� her bireyin makat b�lgesinde damar bak�m�ndan zengin yast�k benzeri yap� bulunur. Bu yap�, ki�inin d��k�s�n� tutmas�na yard�mc� olur. Ancak hemoroid varl���nda bu doku par�alar�, �i�ebilir, d��a do�ru sarkabilir, kanayabilir, a�r� ve ac�ya yol a�abilir. �o�unlukla orta ya� grubunda g�r�len bu rahats�zl�k nadiren 20 ya��ndan k���klerde de g�r�lebilir. Hemoroid olu�umunun temel nedeni, kab�zl�k ve buna ba�l� olarak tuvalette uzun s�re zaman ge�irmektir. Uzun s�re ile �k�nmaya neden olan bu duruma ek olarak ishal, sedanter ya�am tarz�, ileri ya�, a��r� alkol t�ketimi, binicilik ve bisiklet s�rmek gibi spor faaliyetleri, �of�rl�k ve pilotluk gibi uzun s�re oturarak yap�lan mesleklere sahip olmak, gebelik ve do�um, pelvik b�lgede olu�an kanser t�rleri ve kolon kanseri de hemoroid olu�umuna neden olabilir.
Gebelikte Hemoroid
Hamilelik d�neminde anne aday�n�n v�cudundaki kan hacmi %25 ila %40 oran�nda artar. Rahmin giderek b�y�mesine ba�l� olarak toplardamarlar �zerinde bask� olu�ur. Bu da varis ve hemoroid gibi problemlerin olu�mas�na sebep olabilir. Hamilelik d�neminde art��a ge�en progesteron hormonu, damar duvarlar�n�n bir miktar gev�emesine yol a�ar. T�m bunlara ek olarak rahmin b�y�mesi ve hormonal d�zenin farkl�la�mas�yla ba��rsak hareketleri yava�layarak kab�zl��a yol a�abilir. Bu etkenlerin t�m�ne ba�l� olarak anne adaylar�nda hemoroid olu�abilir. Bu y�zden gebelerin, bol s�v� almas� ve posal� g�dalar y�n�nden zengin beslenmesi �nerilir. Kab�zl�k d�neminde uzun s�re ile tuvalette oturulmamal� ve �k�n�lmamal�d�r. Tekrarlayan kab�zl�k varl���nda hekime ba�vurulmal�d�r.
Hemoroid Tan�s� Nas�l Koyulur?
Hemoroid belirtilerinin neden oldu�u �ikayetlerle ki�inin hekime ba�vurmas�n�n ard�ndan hekim, �ncelikle ki�inin �yk�s�n� dinler ve anal muayene yapar. Kanama �ikayeti olan hastalara, di�er hastal�klar�n ekarte edilmesi i�in rektoskopi yap�l�r. 40 ya��ndan b�y�k hastalarda hemoroid tan�s�n�n netle�tirilmesinin ard�ndan hekim, hastaya kolonoskopi yap�lmas�n� �nererek kal�n ba��rsak t�m�r� varl���n�n ara�t�r�lmas�n� talep edebilir. T�m verilerin �����nda ki�iye hemoroid tan�s� koyulur.
Hemoroid Do�al Y�ntemlerle Tedavi Edilebilir Mi?
Hemoroid, erken d�nemde ila� kullanmadan do�al y�ntemler ile tedavi edilebilir. �nsanl�k tarihi boyunca uzun y�llard�r kullan�lan propolis, yara iyile�tirme �zelli�i ile hemoroid tedavisi i�in de kullan�labilir. Yap�lan ara�t�rmalar, propolis kullan�m�n�n sindirim sistemi problemlerinin tedavisinde etkili oldu�unu ortaya koymaktad�r. Propolis, antienflamatuar etkisinin yan� s�ra k�lcal damarlar� g��lendiren, antioksidan ve antibakteriyel �zelli�iyle erken d�nem hemoroid tedavisinde kullan�labilir. Saf vazelin ve lanolin i�erikli propolis kremleri, hemoroid olu�umuna ba�l� olarak g�r�len kanama, yanma ve ka��nt� gibi belirtilerin giderilmesinde etkili olabilir. Lifli g�dalar bak�m�ndan zengin beslenilmesi, bol s�v� t�ketimi, d��k�lama s�ras�nda fazla �k�n�lmamas�, tuvalette uzun s�re ile oturulmamas� gibi g�nl�k hayatta kolayca uygulanabilen y�ntemler sayesinde de ba�lang�� d�nemindeki hemoroid iyile�ebilir. Ancak ileri d�nem hemoroid varl���nda mutlaka hekime ba�vurulmal�d�r.
Hemoroid Nas�l Tedavi Edilir?
Ki�inin hayat kalitesinin d��mesine neden olan hemoroid ila�la, giri�imsel tedavi y�ntemleriyle ve/veya cerrahi operasyonla tedavi edilebilir. Birinci ve ikinci evrede olan hemoroid vakalar� i�in tercih edilen ila�l� tedavi y�ntemlerinde kortizon i�erikli pomatlar, a�r�y� azaltmaya y�nelik analjezik kremler, kan dola��m�n� d�zenlemeye yard�mc� di�er ila�lar kullan�l�r. �la�lara ek olarak hekim, �l�k suya oturma banyosu da �nerebilir. Giri�imsel tedavi y�ntemlerinden biri olan skleroterapi, halk aras�nda i�ne tedavisi olarak da bilinir. Skleroterapi y�nteminde ila�, direkt olarak hemoroid dokusunun i�inde bulunan damarlara enjekte edilir. Bant ligasyonu ya da bantla bo�ma y�nteminde tedavi birka� seansta yap�l�r. Hemoroid olu�umunun boyun k�sm� bantla bo�ularak hemoroidin d��mesi sa�lan�r. Lazerle yakma tekni�i de bir di�er giri�imsel tedavi y�ntemidir. Birka� seansta yap�lan lazerle tedavi y�nteminde damar yuma��n�n kapanmas� hedeflenir. Cerrahi y�ntemle tedavi s�ras�nda hekim, longo metoduyla hemoroid dokusunu makat�n i� k�sm�na �eker ve kan ak�m�n� keser. B�ylece hemoroidlerin s�nmesi sa�lan�r.