Emziren anneler hamile kalırsa sütü bozulur mu

Hilary Flower, Ph. D, Florida, USA
Özlem Şahin, Avanos, Türkiye tarafından çevirildi
Fotoğraf: Adriana Aleksić

Hamileyken Emzirmek ve Tandem: Ne Kadar Tehlikeli? Güncel Araştırmalar

Kitabım Adventures in Tandem Nursing: Breastfeeding During Pregnancy and Beyond (Tandem Emzirme serüveni: Hamileyken ve Sonrasında Emzirmek) için araştırma yapmaya başladığımda, en büyük önceliğim güvenlik şüphesine açıklık getirmekti. Birçok ebe, Emzirme Sanatı kitabı ve diğer kadın dostu kaynaklar yeşil ışık yakıyordu. Ne de olsa çok sayıda kadın hamileyken sorun yaşamadan hamileliği boyunca emzirmekteydi. Diğer tarafta kadın doğum uzmanları, gerçeğe aykırı olarak, araştırmaların düşük veya erken doğuma yol açacağını gösterdiğini söyleyerek kadınları uyarıyordu. Aslında her iki görüşü savunanlar da bu önemli güvenlik sorunsalı hakkında yapılmış belli bir araştırmayı kaynak gösteremiyordu – böyle bir araştırma yoktu.

Ben de zamanında kolları sıvayıp, bulunabilecek en iyi cevabı bulmak için oksitosin hormonu üzerine, meme ucu uyarılmasıyla salgılanması ve doğumu tetikleme potansiyeli hakkında yapılmış tıbbi araştırmaları okumuştum. Vardığım sonuç oldukça cesaret vericiydi. Emzirme sırasında daha az oksitosin salgılanıyordu ve gebelik boyunca rahim, oksitosine “duyarsız” hale geliyordu. Bir çalışma, yüksek dozda sentetik oksitosin (Pitosin) verildiğinde bile, doğum zamanı gelmemişse kasılmaların başlamadığını ortaya çıkardı (Kimura ve ark. 1996). Benzer şekilde yaygın inanış olan cinsel ilişki doğumu başlatır fikri de bir kenara atıldı, doğum zamanı gelmiş kadınlar için bile (Tan ve ark. 2006).

Londra’daki St Mary Hastanesinde, tekrarlayan gebelik kliniğinin başı Prof. Lesley Regan ile bir röportaj yaptım. Kendisi, emzirmekle düşük yapmak arasında bağlantı olabileceği iddiasını şaşkınlıkla karşıladı ve hamile kadınların, daha önce düşük yapmış ya da düşük riski olsa bile emzirmeyi kesmelerinin temelsiz olduğunu söyledi. Anladığım kadarıyla eğer gebelik normal seyrinde ilerliyorsa emzirmek bu gidişatı etkilemiyor. Eğer emziren bir anne erken doğum veya düşük yaparsa bu büyük olasılıkla emzirmeseydi de gerçekleşecekti. Gerçekten de kitabım için görüştüğüm annelerden kanama ya da erken doğum belirtileri gösterenlerden bazıları ne olur ne olmaz düşüncesiyle sütten keserken diğerleri emzirmeye devam etmiş ve sağlıklı bebekler dünyaya getirmiştir.

Kitabımın piyasaya çıktığı dönemde, bu gözlemsel ya da dolaylı bulgular sağlayabildiğim en iyi bilgiydi. Üzerinden 10 yıl geçtiğinde tıbbi araştırmaların, bu önemli soru işaretini, hamileyken güvenli emzirme konusunu açıklığa kavuşturmak için büyük bir ilerleme kaydetmiş olması sevindirici. Yapılmış olan üç tane birbirinden bağımsız klinik çalışma emzirmeyi düşük yapma, düşük doğum kilosu ve erken doğum sebebi olmaktan temize çıkarıyor.

İran’da yapılan bir çalışma (Madarshahian and Hassana badi 2012), emzirme dönemiyle örtüşen 80 gebelik ve örtüşmeyen 240 gebeliği gözlemiș. Araştırmacılar normal gebeliklere (yüksek riskli gebelikleri dışarıda bırakarak) odaklanmış ve gebelik sorunlarıyla karşılaşma açısından – ki bunlara enfeksiyon, yüksek tansiyon ve kanama dahil edilmiş –  bir fark bulamamışlar. Üstelik, gebelik boyunca emzirmiș anneler erken doğum değil, aynı emzirmeyen akranları gibi zamanında doğum yapmışlar.

Araştırmacıların vardığı sonuç:

“Bu çalışma normal bir gebelikte emzirmenin, gebelik ve yeni doğanla ilgili istenmeyen sonuçlarla karşılaşma riskinin artmasıyla ilişkilendirilmemesini destekler. Hamileyken emzirmeye devam etmek anneler için kişisel bir karardır.”

Japonya’da yapılmış bir diğer çalışma (Ishii 2009), emzirme dönemiyle örtüşen 110 gebeliği örtüşmeyen 774 gebelikle karşılaştırıyor. Bu çalışma, düşük vakalarına hamileyken emzirenlerde %7,3 ve emzirmeyenlerde %8,4 oranında rastlandığını gösteriyor, kayda değer bir fark değil.

Yayınlanan sonuç:

“Anne hamile bile olsa, emzirme doğal olarak sonlanana kadar devam ettirilmelidir.”

“Hamileyken emzirmek kaygısı aşılması gereken bir problemdir. Yanlış anlamalar ve ön yargılar sonucu sayısız bebek annesinin sütünden mahrum bırakılmaktadır.”

Irak’ta bir yıl boyunca 215 hamileyken emziren ve 288 emzirmeyen hamile kadın üzerinde bir vaka çalışması (Aldabran 2013) yapılmış. Erken doğum ve düşük doğum kilosu, iki grupta da istatistiksel olarak farklı olmamış. Beklenmedik bir şekilde, emziren grupta düşük oranı kayda değer ölçüde daha az görülmüş. Vardıkları sonuç:

“Emzirmek düşük veya erken doğum riskini artırmadığı gibi doğum kilosunu da etkilemez.”

En güncel olarak Türkiye’de yapılmış bir çalışma (Ayrım 2014):

Hamile kaldığında emzirmekte olan 165 tekil bebek bekleyen kadından 45’i emzirmeye devam ederken 120’si etmemiş. Emziren gruptaki hamile kadınların daha az kilo aldığına ve hamilelikleri boyunca hemoglobin seviyelerinde azalma görüldüğüne işaret edilmiş. Bununla beraber, iki grup arasında hiperemzis gravidarum, düşük tehdidi, preeklampsi, erken doğum kasılmaları ve erken doğum, doğum kilosu ya da Apgar skoru açısından kayda değer bir istatistiksel fark bulunamamış.

Vardıkları sonuç:

“Hamileyken emzirmek zararlı değildir, ve sağlık çalışanları örtüșme olduğu durumlarda sütten kesmeyi tavsiye etmemeli, anneyi, bebeği ve fetüsü olumsuz etkileme ihtimaline karşı yakından gözlemelidir. Olumsuz etkiler görüldüğü takdirde gereken önlemleri almalıdırlar.”

Gelir düzeyi yüksek ülkelerde yaşayan, çeşitli beslenme imkanı olan kadınların kendilerine, fetüs veya emen bebeklerine zarar vereceklerinden endişe etmelerine gerek olmadığına dair sonuçlar elde edilmiş. Yeterli gebelik kilosu artışını izlemek, temel çeşitlilikte besinlerin ve gereken kalorinin alındığı bir beslenme ile yeterli sıvı alımı olması çoğu zaman üç kişi için yemek yendiği anlamına geliyor. Bazı durumlarda çinko ve demir takviyesi gerekebiliyor ancak mükemmel bir yemek düzenine uymaya veya büyük miktarda su içmeye çalışmanın bilimsel bir dayanağı yoktur.

Hamilelik ve emzirme dönemlerinde kötü veya yetersiz beslenmek anne için bir dezavantaj, hele bir de hamileyken emzirirken nasıl olmasın. Doğum ve takibeden gebelik arasındaki zamanın kısa olması da anneleri zorlar. Besin takviyelerinin etkisini ve bu durumdaki annelerin sosyo-ekonomik faktörlerini belirleyebilmek için daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç var.

İyi beslenen bir annenin sağlıklı ilerleyen gebeliğinde emzirmesinin herhangi bir risk oluşturmadığına dair kanıtlar elimizde ve her geçen yıl daha da güçlenmekte. Anne ve çocuk istediği takdirde uzun süre emzirmenin hem fiziksel hem de duygusal faydalarına dair kanıtlar da eşit derecede güçlü. Buna uygun olarak American Academy of Family Physicians (Amerikan Aile Hekimleri Akademisi) 2008 yılında bir bildiriyle normal seyreden bir gebelikte emzirmeyi desteklemiş, iki yaş altında sütten kesmenin çocuk hastalıklarına yakalanma olasılığını artırdığının altını çizmiştir (AAFP 2008).

Italian Society of Perinatal Medicine (İtalyan Perinatal Tıbbı Topluluğu) ve The Task Force on Breastfeeding, Ministry of Helath, Italy (İtalya Sağlık Bakanlığı Emzirme Çalışma Kolu) “Hamilelik ve emzirmenin tıbbi uyumunu saptamak” üzere detaylı bir literatür taraması yapmıştır. 2014’te yayınlanan bu rapor, konuyla ilgili tıbbi araştırmaların bugüne kadar yapılmış en kapsamlı veri derlemesidir. Sonuç bölümünde şu ifade yer alır:

“Bütünsel olarak, hamilelikte emzirmenin, anne, embriyo, cenin ve emen bebeğin sağlığı üzerindeki potansiyel olumsuz sonuçlarının kanıta dayalı olmadığı kabul edilmelidir.

… Az gelişmiş ülkelerde bile, hamilelikle emzirmenin örtüșmesine bağlanan riskler, annenin ve büyük çocuğun yeterli beslenmemesi, birden sütten kesme ve iki doğum arasındaki sürenin azlığı, hamileliğin emzirmeyle örtüșmesinden daha fazla ilişkili gibi görünüyor.

… Güncel bilgilere göre, genel nüfus içinde, doğurganlık yaşındaki kadınların düşük veya erken doğum riskinin hamileyken emzirmeye devam ettiğinde arttığını gösteren tıbbi bir kanıt bulunmamaktadır. Aynı şekilde kayda değer bir rahim içi büyüme güçlüğünün hamileyken emzirmenin bir sonucu olarak meydana gelmesi beklenmez, özellikle de gelişmiş ülkelerdeki sağlıklı ve iyi beslenen kadınlarda.”

Bu miti çürütmenin zamanıdır. Kadınlar hamileyken de emzirmeyle ilgili kendilerine uygun kişisel kararlar alabilirler, diğer her koşulda olduğu gibi. Her zamanki gibi, hamileyken emzirme konusundaki seçimler de bireye odaklı olmalıdır. Anne bu karar sürecinde kendisine şu soruları sormaya devam etmelidir, “Bu örtüșme benim bedenimle uyum içinde mi? İyi gidiyor gibi hissediyor muyum?” Bu sorular üzerinde düşünürken anne, garip veya tehlikeli bir şey yapıyorum mitinin yükünü taşımamalı. Eğer gebeliğinizde emzirmeyi düşünüyorsanız, ya da böyle yapan bir anneye tavsiyede bulunuyorsanız, en iyisi hem hamileyken emzirmenin güvenliği üzerine gerçek tıbbi araştırmaları hem de büyük çocuk için emzirmenin getireceği uzun vadeli faydalar üzerine yapılmış çok kuvvetli araştırmaları dikkate alan bir kadın doğum uzmanı veya ebenizin olmasıdır.

Albadran, Maysara, M. Effect of breastfeeding during pregnancy on the occurrence of miscarriage and preterm labour. Iraqi Journal of Medical Sciences 2013; 11.3.

American Academy of Family Physicians (AAFP). Position Statement on Breastfeeding. 2008.

Ayrim, A. et al. Breastfeeding throughout pregnancy in Turkish women. Breastfeeding Medicine 2014; 9(3): 157–160.

Ishii, H. Does breastfeeding induce spontaneous abortion? J Obset Gynaecol Res 2009; 35(5): 864–868.

Kimura, T. et al. Expression of oxytocin receptor in human pregnant myometrium. Endocrinology 1996; 137: 780–785.

Madarshahian, F. and Hassanabadi, M. A Comparative study of breastfeeding during pregnancy: Impact on maternal and newborn outcomes. J Nursing Research 2012; 20(1): 74–80.

Merchant, K. et al. Maternal and fetal responses to the stresses of lactation concurrent with pregnancy and of short recuperative intervals. Am J Clin Nutr 1990; 52:280–88.

Tan, P. et al. Effect of coitus at term on length of gestation, induction of labor, and mode of delivery. J Obstet and Gynaecol 2006; 108(1): 134–140.

Hilary Flower Adventures in Tandem Nursing:Breastfeeding During Pregnancy and Beyond (Tandem Emzirme serüveni:Hamileyken ve Sonrasında Emzirmek) LLLI 2003, ve Adventures in Gentle Discipline (Șefkatli Disiplin), LLLI 2005 kitaplarının yazarıdır. Üç çocuğuyla Florida, ABD’de yaşamaktadır.

Hamileyken emzirdiniz mi? Aşağıdaki kutuya ya da  a yorum yazabilirsiniz

Emziren anne hamile kalırsa süt verebilir mi?

Emziren anne hamile kalırsa sütü ne zaman kesilir?

Emziren anne hamile olduğunu nasıl anlar?

Hangi durumlarda bebeğe anne sütü verilmez?